Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ)
Εισαγωγή
• Ευχαριστώ θερμά για την τιμητική πρόσκλησή να είμαι ο κεντρικός ομιλητής στη σημερινή σας Ετήσια Γενική Συνέλευση.
• Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή να απευθυνθώ στο ακροατήριο ενός φορέα που διακρίνεται διαχρονικά για τη δράση του σχετικά με την εξωστρέφεια της Ελληνικής οικονομίας, τον δυναμισμό των μελών του και τον συνεπή προσανατολισμό του στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας.
• Είστε στην πρώτη γραμμή της μάχης για μια ανταγωνιστική οικονομία που παράγει και εξάγει.
Τι συνειδητοποιήσαμε με την κρίση
• Η κρίση ανέδειξε κάτι που εσείς γνωρίζατε πολύ καλά και πριν από όλους: ότι δεν υπάρχει ευημερία σε μια κοινωνία χωρίς μια υγιή, ανταγωνιστική οικονομία που εξάγει.
• Σήμερα όλοι αναγνωρίζουν αυτή την αναγκαιότητα. Όλοι συνειδητοποιούν ξανά τη σημασία ενός υγιούς εξαγωγικού πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, τη σημασία της παραγωγής και της βιομηχανίας.
• Όπως σε κάθε πρόβλημα, προϋπόθεση και απαρχή για τη λύση του είναι η διαπίστωση και παραδοχή του.
• Το πρόβλημα της χώρας μας δεν ήταν και δεν είναι μόνο δημοσιονομικό, αλλά ήταν και είναι σε μεγάλο βαθμό και πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
• Για παράδειγμα, η Ιαπωνία αντέχει μεγαλύτερο επίπεδο χρέους (227.2% Debt-to-GDP ratio) από το δικό μας (175.1%) διότι έχει μια οικονομία που εξάγει.
• Εξάλλου, το δημοσιονομικό πρόβλημα δεν μπορεί από μόνο του να λυθεί βιώσιμα και μεσο-μακροπρόθεσμα χωρίς μια οικονομία που παράγει πλούτο και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης. Τέλος, μόνο μια υγιής οικονομία που παράγει εισοδήματα μπορεί να αποτελέσει τη βάση για βιώσιμα φορολογικά έσοδα για τη κοινωνία συνολικά.
• Το παλιό μοντέλο ενός μεγάλου κράτους που έδινε δουλειές αλλά όχι υπηρεσίες, μιας υπερκατανάλωσης βασισμένης σε φθηνά δανεικά και μιας ασύδοτης παραγωγής χρέους από τις παλαιότερες γενιές στις νεότερες αποτελούν πια παρελθόν. Πάθαμε και μάθαμε.
Η δυσκολία της μάχης για την ανταγωνιστικότητα
• Η διαφορετική φύση των διδύμων ελλειμμάτων, δημοσιονομικού και ανταγωνιστικότητας, συνεπάγεται και τελείως διαφορετική δυνατότητα αντιμετώπισης.
• Το δημοσιονομικό πρόβλημα μπορεί καταρχήν να αντιμετωπιστεί με μέτρα γρήγορης απόδοσης.
• Δεν ισχύει το ίδιο για την ανταγωνιστικότητα της πραγματικής οικονομίας.
• Για να οικοδομηθεί μια ανταγωνιστική, βιώσιμη και εξαγωγική οικονομία απαιτείται δουλειά και χρόνος.
• Δεν είναι κάτι που σχεδιάζεται και διατάσσεται από το κράτος ή απλά ψηφίζεται από τη Βουλή.
• Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις, οι μεταρρυθμίσεις θέλουν χρόνο για να εφαρμοστούν και χρόνο για να αποδώσουν, χρειάζεται ομοψυχία και στενή συνεργασία κράτους και οικονομίας, οικονομικών και κοινωνικών εταίρων.
• Είναι σημαντικό να θυμόμαστε αυτήν την παράμετρο, να θυμόμαστε ότι η προσπάθεια είναι μακράς διάρκειας προκειμένου να μην απογοητευόμαστε. Θέλει υπομονή και επιμονή, σχέδιο και σταθερή προσπάθεια.
Ο έλεγχος του δημοσιονομικού προβλήματος ήταν προϋπόθεση
• Μέσα από πολύ πόνο, πολύ κόπο και πολλές θυσίες, βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου αρχίζουμε πια σταδιακά να βγαίνουμε από τα αδιέξοδα του χθες.
• Είναι σημαντικό ότι αυτή είναι η διαπίστωση και της παγκόσμιας κοινότητας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το γεγονός ότι η χώρα μας ανακτά ξανά και σταδιακά την εμπιστοσύνη των εταίρων και των αγορών, όπως και φάνηκε και από το ισχυρότατο επενδυτικό ενδιαφέρον για την πρόσφατη ομολογιακή έκδοση.
• Την αλλαγή στην εικόνα της χώρας την εισπράττετε πρώτοι εσείς που είστε στην πρώτη γραμμή της επαφής της χώρας μας με το εξωτερικό.
• Το 2013 καταγράφεται ως το πρώτο έτος εξάλειψης των διδύμων ελλειμμάτων, του πρωτογενούς ελλείμματος του προϋπολογισμού και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
• Η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος μετά από πολλά χρόνια ήταν η αναγκαία προϋπόθεση για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης από τη διεθνή κοινότητα και τις αγορές.
• Η ανάκτηση της αξιοπιστίας μας επαναφέρει στο διεθνές στερέωμα και αντικειμενικά διευκολύνει την πρόσβαση των Ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.
• Έχουμε τώρα μπροστά μας μια τελευταία στροφή που θα συμπληρωθεί με την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος και την οριστική νέα συμφωνία για το χρέος που θα ολοκληρωθεί πριν το τέλος του 2014.
• Δημοσιονομικό νοικοκύρεμα όμως χωρίς κτίσιμο μιας ανταγωνιστικής οικονομίας θα ήταν μια τελείως αλυσιτελής προσπάθεια.
Η πρόοδος στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας
• Στην Ελλάδα συντελείται μια ταχύτατη προσαρμογή από ένα αντί-εξαγωγικό περιβάλλον σε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο οικονομικής επανεκκίνησης μέσω των εξαγωγών.
• Τα στοιχεία είναι γνωστά:
o Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μηδενίστηκε το 2013 (πλεόνασμα €1.2δις έναντι ελλείμματος €4.6δις το 2012).
o Η τάση αυτή συνεχίζεται φέτος. Το μήνα Μάρτιο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε έλλειμμα μόλις 44 εκατ. ευρώ έναντι 1,2 δις ευρώ το Μάρτιο του 2013. Συνολική μείωση 96,4%!
o Σημαντική βελτίωση καταγράφηκε και στο εμπορικό έλλειμμα τα τελευταία χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου διαμορφώθηκε πέρυσι στα €17.2 δις μειωμένο κατά 12.2% (-2.4δις), ενώ σε σχέση με το 2008 έχει περιοριστεί κατά €26.8δις.
o Η θέση της Ελλάδας σε διάφορες διεθνείς κατατάξεις βελτιώθηκε (όπως στον Product Market Regulation δείκτη του ΟΟΣΑ, στον δείκτη της Παγκόσμιας Τράπεζας Trading Across Borders όπου βρίσκεται σήμερα στην 52η θέση ανάμεσα σε 188 χώρες σε αντίθεση με την 84η το 2012, και στον πίνακα απορροφητικότητας των διαθρωτικών ταμείων όπου και πρωταγωνιστεί περνώντας από την 18η στην 3η θέση).
o Η χώρα μας κατέχει την 1η θέση στο κόσμο στην εξαγωγή προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας, την 3η σε ελαιόλαδο, κρόκο και ακτινίδιο, την 5η σε σπαράγγια και την 15η σε τυροκομικά προϊόντα. Είναι επίσης ανάμεσα στις 10 πρώτες χώρες στην παραγωγή και εξαγωγή βαμβακιού.
o Η Ελλάδα έχει από τα χαμηλότερα επίπεδα πληθωρισμού στην Ευρωζώνη.
• Ωστόσο:
o Η βελτίωση στο εξωτερικό έλλειμμα προήλθε περισσότερο από την μείωση των εισαγωγών και λιγότερο από την αύξηση των εξαγωγών.
o Η δυναμική των εξαγωγών καταγράφει κόπωση με σταθεροποίηση του επιπέδου το 2013.
• Αυτές οι παράμετροι πρέπει να μας προβληματίσουν. Να μην εφησυχάσουμε.
• Η κόπωση των εξαγωγών οφείλεται κυρίως σε παράγοντες όπως:
o Η έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων μετά από τόσα χρόνια κρίσης, αύξησης της φορολογίας και καθυστέρησης επιστροφής φόρων.
o Οι πολιτικές αναταραχές σε κυρίαρχες αγορές προορισμού όπως η Αίγυπτος, η Τουρκία και η Κύπρος.
o Οι δρομολογημένες μεταρρυθμίσεις που σίγουρα χρειάζονται χρόνο για την εφαρμογή και απόδοσή τους.
• Σε κάθε περίπτωση, όλα αυτά σημαίνουν ότι η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί και να ενταθεί.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η κοινή δράση για μια εξωστρεφή οικονομία
• Σε αντίθεση με το δημοσιονομικό πρόβλημα που είναι σε μεγάλο βαθμό ευθύνη του κράτους, η ανταγωνιστική οικονομία θα κτιστεί σε συνεργασία με την ιδιωτική πρωτοβουλία.
• Ωστόσο, ο ρόλος του κράτους δεν είναι λιγότερο σημαντικός καθώς οφείλει να στηρίξει την προσπάθεια αυτή, δημιουργώντας το απαραίτητο κανονιστικό πλαίσιο, σχεδιάζοντας τα κατάλληλα κίνητρα και γκρεμίζοντας εμπόδια και γραφειοκρατία.
• Το δαιδαλώδες ρυθμιστικό περιβάλλον, η γραφειοκρατία, η καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης, η αδιαφάνεια και η διαφθορά συνιστούν συγκριτικά μειονεκτήματα που πρέπει να καταπολεμηθούν για να είναι η χώρα μας ελκυστική στο διεθνή χάρτη των επενδύσεων.
• Η κατεύθυνση αυτή αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της συνεργασίας της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Αυτή η συνεργασία είναι αποδοτική και συντελείται σε πολλαπλά επίπεδα:
o Μέσα από το συμφωνημένο πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής
o Μέσα από τη βοήθεια που παρέχει η Ομάδα Δράσης
o Μέσω των Ευρωπαϊκών και Διαρθρωτικών Ταμείων, ειδικά τώρα που βρισκόμαστε στη φάση εκκίνησης των νέων προγραμμάτων της περιόδου 2014-2020.
• Η σημαντική αυτή συνεργασία έχει φέρει ήδη αποτελέσματα για τη εν γένει βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος:
o Άνοιγμα επαγγελμάτων
o Επιτάχυνση ίδρυσης και λειτουργίας επιχειρήσεων (ίδρυση της Κεντρικής Αδειοδοτικής Αρχής, σύσταση Γενικού Εμπορικού Μητρώου, μείωση φόρων μεταβίβασης ακινήτων και εξάλειψης φόρου επί της συγκέντρωσης κεφαλαίου για νέες επιχειρήσεις (start-ups), καθώς και δημιουργία νέας μορφής εταιρείας περιορισμένης ευθύνης – ΙΚΕ, απλούστερες υγειονομικές και αγορανομικές διατάξεις)
o Διευκόλυνση επενδύσεων
o Απελευθέρωση αγορών προϊόντων και υπηρεσιών (κατάργηση πάνω από 300 διατάξεων επιβλαβών για τον ανταγωνισμό)
• Πολλά προβλέπονται ακόμα να γίνουν για την περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας, του διοικητικού κόστους, για την άρση αντικινήτρων.
• Στο πλαίσιο αυτό υλοποιούνται και σημαντικές στοχευμένες πολιτικές ειδικά για την διευκόλυνση των εξαγωγών:
o Υλοποίηση του ηλεκτρονικού τελωνείου μέσω του ICIS Net
o Απλοποίηση διαδικασιών εξαγωγής σε 7 βασικά προϊόντα (φέτα, ακτινίδιο, παρθένο ελαιόλαδο, καλλυντικά, κονσέρβες-κομπόστας ροδάκινο, αλουμίνιο οικοδομικών κατασκευών, μεταλλικοί σωλήνες)
o Ενεργοποίηση συστήματος αυτόματης αποδέσμευσης για εμπορεύματα
o Αναβάθμιση συστημάτων ελέγχου στα τελωνεία και πραγματοποίηση «έξυπνων» ελέγχων σε αγροτικά προϊόντα μέσω συστημάτων ανάλυσης κινδύνου.
o Διεύρυνση ωραρίου εξυπηρέτησης στα μεγάλα τελωνεία, όπως η 24ωρη εξυπηρέτηση 7 μέρες την βδομάδα στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος.
o Απελευθέρωση του επαγγέλματος του εκτελωνιστή
o Ενεργοποίηση του θεσμού του Εγκεκριμένου Οικονομικού Φορέα (για fast track εξαγωγικές διαδικασίες)
o Σύσταση Ενιαίου Φορέα Εξωστρέφειας (”Enterprise Greece”)
• Στη συγκυρία αυτή αποτελεί θετικό γεγονός η έναρξη των προγραμμάτων των Ευρωπαϊκών και Διαρθρωτικών Ταμείων για την περίοδο 2014-2020.
• Στη νέα προγραμματική περίοδο, απαιτείται υψηλή συνάφεια με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής που εφαρμόζει η Ελλάδα και την στρατηγική Ευρώπη 2020 για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
• Η διαφορετική ιεράρχηση αποτυπώνεται στην έμφαση που αποδίδεται στην ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα και την καινοτομία, τις τρείς συνυφασμένες έννοιες που είναι το κλειδί για να υπερβούμε την κρίση με βιώσιμο τρόπο και να δημιουργήσουμε έξυπνη ανάπτυξη, κτίζοντας μια οικονομία που παράγει πλούτο.
Οι προοπτικές
• Όλα αυτά αποτελούν καθήκοντα μιας Πολιτείας προκειμένου να στηρίξει μια δυναμική εξωστρεφή οικονομία.
• Αυτά όμως δεν αρκούν. Οι προϋποθέσεις και ευκαιρίες μπορούν να μετασχηματιστούν σε απτά επιτεύγματα μόνο από τους φορείς της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
• Ο ιδιωτικός τομέας της Ελλάδας έχει κατ' επανάληψη αποδείξει ότι είναι σε θέση να μετασχηματίσει τις ευκαιρίες σε πράξη.
• Είμαι σίγουρος ότι το μοναδικό επιχειρηματικό πνεύμα που μας διακρίνει θα τα καταφέρει και πάλι, αξιοποιώντας τα τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας:
o Μοναδική γεωγραφική θέση
o Εξαιρετικά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό
o Τολμηροί επιχειρηματίες
o Υψηλή ποιότητα πρώτων υλών και προϊόντων
o Εξειδικευμένη εξαγωγική τεχνογνωσία
• Στην προσπάθεια αυτή, πρέπει όλοι να αποβάλουμε την όποια νοοτροπία προστατευτισμού και επιδοματικής λογικής μας διέκρινε στο παρελθόν.
• Να σχεδιάζουμε προϊόντα και υπηρεσίες που μπορούν να απευθυνθούν σε μια παγκόσμια αγορά.
• Να κάνουμε πράξη τις τεράστιες εξαγωγικές δυνατότητες μιας Ελληνικής Γεωργίας ποιότητας που δεν θα επαναπαύεται στις επιδοτήσεις. Να ξαναδούμε τον τομέα της μεταποίησης και την χαμένη βιοτεχνική μας παράδοση με νέο πρίσμα.
• Να δουλέψουμε πιο συστηματικά μεγάλες αγορές, όπως της Κίνας, όπου ήδη καταγράφουμε μια θεαματική άνοδο των εξαγωγών μας (Ο Πρόεδρος σας, κ. Λακασάς, ανέφερε σε πρόσφατη ομιλία του ότι «μόνο πέρυσι οι εξαγωγές τροφίμων και ποτών στην Κίνα αυξήθηκαν κατά 232%»).
• Σε μια εποχή όπου δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να ανταγωνιστούμε το φθηνό κόστος εργασίας άλλων χωρών, μεγαλύτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην υψηλή προστιθέμενη αξία των επιτελικών δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης όπως: το design των προϊόντων, η έρευνα και ανάπτυξη, το marketing, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, τα logistics (την παροχή υλικοτεχνικής υποδομής), και η πληροφορική.
Η Βόρεια Ελλάδα βιτρίνα εξωστρέφειας
• Η Βόρεια Ελλάδα είναι παραδοσιακά στην πρώτη γραμμή της μάχης για μια εξωστρεφή οικονομία, καθώς αντιπροσωπεύει το 27% των ελληνικών εξαγωγών.
• Περιορισμένος όμως είναι ο αριθμός των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) επιχειρήσεων που εξάγουν (μόνο 1 στις 4 μεταποιητικές επιχειρήσεις εμφανίζει εξαγωγές) καθώς και οι κλάδοι με εξαγωγική δραστηριότητα (π.χ. σε 7 κλάδους αντιστοιχεί το 52% των εξαγωγών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας).
• Η στήριξη των ΜΜΕ και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους αποτελεί βασική προτεραιότητα των διαθρωτικών πόρων του νέου Εταιρικού Συμφώνου, με €83εκατομμύρια να διατίθενται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
• Επιπλέον, η στρατηγική γεωγραφική θέση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης την καθιστά σημαντικό εμπορικό σταθμό με δυνατότητες ανάδειξης σε εξελιγμένο διεθνή διαμετακομιστικό κέντρο. Για την αξιοποίηση της κομβικότητας της περιοχής, προτείνεται η αναβάθμιση των λιμενικών και αεροδρομικών υποδομών και η βελτίωση των διασυνδέσεων με διεθνή χερσαία (π.χ. σιδηροδρομικά) και θαλάσσια δίκτυα (π.χ. υποδομές κρουαζιέρας). Περιττό να τονίσω τη σημασία της προγραμματισμένης διαδικασίας για την είσοδο ιδιώτη παρόχου στον ΟΛΘ που όχι μόνο θα απογειώσει τις λιμενικές υπηρεσίες αλλά και όλους τους παράπλευρους τομείς (μεταποίηση, σιδηρόδρομο, ναυτιλιακές υπηρεσίες, logistics) που συνδέονται με το λιμάνι. Μετά την αποτυχία του 2008, η Θεσσαλονίκη έχει μια δεύτερη ευκαιρία. Ο Πειραιάς αλλά και τα άλλα λιμάνια της Μεσογείου που σας ανταγωνίζονται σε αυτή τη βάση, δείχνουν τον δρόμο.
• Η περαιτέρω προώθηση της διεθνούς και περιφερειακής προσπελασιμότητας με βιώσιμα μεταφορικά δίκτυα διαπερνά οριζόντια όλους τους άξονας προτεραιότητας της Βόρειας Ελλάδας και οι σχετικές Ευρωπαϊκές δαπάνες για την ΠΚΜ αναλογούν σε €284 εκατομμύρια.
• Οι προσεγγίσεις αυτές μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα, την εξωστρέφεια, την επιχειρηματικότητα, την απασχόληση και τις άμεσες ξένες επενδύσεις της Βόρειας Ελλάδας.
Επίλογος
• Οι περιοχές που πρωτοστατούν είναι αυτές που παίρνουν τη μοίρα τους στα χέρια τους.
• Η προσπάθεια για μια δημιουργική και εξωστρεφή οικονομία δεν θα πετύχει αν δεν γίνει δική μας υπόθεση, αν δεν κάνουμε πράξη αυτά που πρέπει για τον εαυτό μας και όχι γιατί μας το υπαγορεύει κάποιος τρίτος. Είναι ώρα για μια πιο ιδιοκτησιακή προσέγγιση της ανάπτυξης.
• Δεν μπορούμε να περιμένουμε τις λύσεις από άλλους. Εμείς ορίζουμε το μέλλον μας.
• Και είμαι βέβαιος πως σε αυτή τη στροφή της ιστορίας, θα αρπάξουμε την ευκαιρία να κτίσουμε μια διαφορετική δημιουργική και εξαγωγική οικονομία.
• Ο Σύνδεσμος σας, ίσως ο πιο δυναμικός του κλάδου σας στην Ελλάδα, μπορεί να πρωταγωνιστήσει σ'αυτή την προσπάθεια.
Σχόλια
(0)
