Η βιομηχανική επανάσταση του 21ου αιώνα: Η ώρα της πράσινης οικονομίας.
Από την κοινωνία των "4x4", στην Ευρώπη του "Τρία 20αρια για το 2020"
Άρθρο του Ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Μαργαρίτη Σχοινά.
Εφημερίδα Κέρδος, Κυριακή 28 Δεκεμβρίου 2008
Περίπου 130 χρόνια μετά τη βιομηχανική επανάσταση που γέννησε και τροφοδότησε την ευημερία των Ευρωπαίων για πολλές δεκαετίες, η Ευρώπη αλλάζει σελίδα στο αναπτυξιακό της πρότυπο. Η σημερινή ενεργοβόρα ανάπτυξη που οδήγησε την Ε.Ε. στην κατανάλωση 80 εκατ. βαρελιών πετρελαίου ημερησίως, που εκτόξευσε στα ύψη τις εκπομπές αερίου και που κατέστησε το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή σε παγκόσμια απειλή για το μέλλον, απλά ολοκλήρωσε τον κύκλο της. Τί όμως σημαίνει στην πράξη ο όρος "Πράσινη Οικονομία" και τί σηματοδοτεί; Πρόκειται για διλληματική επιδίωξη ή συμβατή εξίσωση;
Ο όρος "Πράσινη Οικονομία" αποτελεί αρμονικό συνδυασμό ενεργειών που περιλαμβάνει:
• μια δέσμη νομοθετικών μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο,
• τη δέσμευση κοινοτικών και εθνικών πόρων για φιλικές προς το περιβάλλον δράσεις,
• συγκεκριμένα κίνητρα που θα βοηθήσουν τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα να πρασινίσουν τις επιχειρησιακές του δράσεις, και φυσικά
• την αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών που ως καταναλωτές αλλά και υποκείμενα της οικονομικής δραστηριότητας σταδιακά προσαρμόζονται σε μια νέα οικολογική συμπεριφορά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εδώ και 10 χρόνια καταστεί ηγέτης της διαμόρφωσης αυτού του νέου τύπου οικονομικής ανάπτυξης και συμπεριφοράς. Έχει αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που αποδεικνύουν ότι η άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και η ανάπτυξη δεν συγκρούονται με τις αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος αλλά μπορούν να συγκεραστούν μέσα από ένα σωστό μείγμα πολιτικής.
Κορυφαίο βήμα σε αυτή την Ευρωπαϊκή πορεία αποτέλεσε το πακέτο νομοθετικών πρωτοβουλιών για την ενέργεια και το κλίμα που έγινε γνωστό ως "Τρία 20αρια για το 2020". Πρόκειται για τη συλλογική δέσμευση της Ε.Ε. να πετύχει μέχρι το 2020: 20% λιγότερους ρύπους, 20% πράσινη ενέργεια στο συνολικό ενεργειακό μείγμα και 20% περισσότερη εξοικονόμηση ενέργειας. Η θεαματική συμφωνία των ηγετών της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε αυτό το πακέτο, σφραγίζει την οικοδόμηση του βασικότερου πυλώνα της ευρωπαϊκής πράσινης οικονομίας. Επίσης, μας γεμίζει ελπίδα ότι τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αργά ή γρήγορα, θα βρουν μιμητές τόσο στις αναπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου -με τη νέα διοίκηση Ομπάμα ήδη να εκπέμπει τα σχετικά μηνύματα- όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες που δεν θα θελήσουν να μείνουν έξω από την οικολογική επανάσταση που έχει ήδη δρομολογηθεί.
Η αναδυόμενη Πράσινη Οικονομία δεν θα προκύψει μόνο μέσα από την νομοθεσία. Θα χρειαστεί και επαρκή στήριξη με δημόσιους οικονομικούς πόρους που ήδη πρασινίζουν τον Προϋπολογισμό της Ε.Ε. μετά από πολλά χρόνια μονοσήμαντης επένδυσης σε δρόμους, γεφύρια, άσφαλτο και τσιμέντο. Ήρθε η ώρα οι κοινοτικοί πόροι να στραφούν στην επένδυση σε "πράσινες υποδομές" που κατοχυρώνουν την οικονομική ανάπτυξη χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των φυσικών μας πόρων. Ενδεικτικά για το 2009 η συνολική δαπάνη που προβλέπει ο Κοινοτικός Προϋπολογισμός για περιβαλλοντικές στοχεύσεις για πρώτη φορά ξεπερνά το 10% του συνολικού ποσού, φτάνοντας τα 14 δισ. Ευρώ. Οι πράσινες επενδύσεις αυξάνονται σημαντικά σε όλους τους επιμέρους τομείς: στη οικολογική καινοτομία των επιχειρήσεων (+18%), στην βιωσιμότητα των εξωτερικών δράσεων της Ε.Ε. (+52%), στην βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή (8%). Ειδικά στους δύσκολους τωρινούς καιρούς της οικονομικής κρίσης και μετά την πρόσφατη ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανασυγκρότησης, αυτού του είδους οι πράσινες επενδύσεις αποκτούν ιδιαίτερη σημασία.
Πέρα από νόμους και πόρους, η πράσινη ανάπτυξη θα πρέπει επίσης να στηριχθεί σε κίνητρα που θα εκτινάξουν τις περιβαλλοντικές επενδύσεις και θα παροτρύνουν τους επιχειρηματίες αλλά και το κράτος να ανταποκριθούν στις προκλήσεις των καιρών. Τέτοια κίνητρα, που έχουν ήδη θεσπιστεί με επιτυχία σε πολλές χώρες της Ε.Ε., μπορεί να είναι χωροταξικές ρυθμίσεις, απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, φορολογικές ελαφρύνσεις, αναμόρφωση του συστήματος προμηθειών και εγκαθίδρυση δικτύων ενημέρωσης και πληροφόρησης των επιχειρηματιών και κάθε ενδιαφερομένου που στηρίζουν τις πράσινες επενδύσεις.
Τέλος, επειδή η οικονομία αφορά τους ανθρώπους, η πράσινη οικονομία δεν μπορεί παρά να στηριχθεί στη ριζική αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών. Πρόκειται για μία ριζοσπαστική αλλαγή αξιών, συμπεριφοράς και στάσης που μας αφορά όλους. Από την ίδια τη διαχείριση του νοικοκυριού μας, μέχρι την ατομική μας στάση απέναντι σε υπηρεσίες και προϊόντα που παράγουμε και καταναλώνουμε ως ενεργοί πολίτες του σύγχρονου κόσμου. Ειδικότερα στην Ευρώπη που τώρα πια πρωταγωνιστεί ως καταλύτης της επανάστασης για την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να περάσουμε από την κοινωνία του "4x4" στην νέα κουλτούρα της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η νέα βιομηχανική επανάσταση του 21ου αιώνα έχει ήδη ξεκινήσει, αλλά τώρα ονομάζεται αλλιώς: Πράσινη Οικονομία.