Αγγελιοφόρος, 15 Ιουνίου 2008                                                                                                    

H άρνηση της επικύρωσης της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης της Λισσαβόνας από την Ιρλανδία, έπειτα από το "όχι" στο δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης, έρχεται να ακυρώσει μια μακροχρόνια και δύσκολη πορεία σκληρών διαπραγματεύσεων και πολιτικών συμβιβασμών μεταξύ των ευρωπαίων εταίρων. H άρνηση των Ιρλανδών πολιτών στο νέο κείμενο ματαιώνει ουσιαστικά τη σκληρή και δύσκολη προσπάθεια που καταβλήθηκε τα τελευταία χρόνια έτσι ώστε να αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση πολιτική υπόσταση ξεφεύγοντας από τα οικονομικά και κοινωνικά όρια που την χαρακτήριζαν έως τώρα. Αποτελεί ουσιαστικά πισωγύρισμα στην επίτευξη του στόχου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και οδηγεί σε αδιέξοδο σε ένα χρονικό σημείο αρκετά σημαντικό για το μέλλον του ευρωπαίου πολίτη και των προβλημάτων που τον ταλανίζουν.

Πλέον, η ευκαιρία που είχε η Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει σε βασικές και ουσιαστικές αλλαγές στη φυσιογνωμία και στη δομή της χάνεται. Συγκεκριμένα, η ΕΕ χάνει την ευκαιρία να αποκτήσει πιο σταθερή και ευέλικτη μορφή μέσω της καθιέρωσης του Προέδρου του Συμβούλιου με θητεία 2,5 ετών, της μείωσης του αριθμού των μελών της Επιτροπής στα 2/3 του αριθμού των κρατών μελών με ισότιμη εναλλαγή αλλά και της εισαγωγής ενός νέου συστήματος ειδικής πλειοψηφίας. H ΕΕ χάνει την ευκαιρία να αποκτήσει ενιαία νομική προσωπικότητα σε έναν τομέα βαρύνουσας σημασίας, όπως η εξωτερική πολιτική, αφού η Συνθήκη προέβλεπε τη δημιουργία θέσεως του Ύπατου Εκπροσώπου για θέματα ΕΠΠA και τη δημιουργία Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης. H ΕΕ χάνει την ευκαιρία να ενισχύσει τη φωνή του πολίτη μέσω της ενδυνάμωσης των εθνικών κοινοβουλίων και της ενίσχυσης του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως προέβλεπε η Συνθήκη, αλλά και της δυνατότητας διεξαγωγής πανευρωπαϊκών δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία 1 εκατομμυρίου πολιτών. Τέλος, η ΕΕ χάνει την ευκαιρία να απαντήσει σε σημαντικά σύγχρονα προβλήματα όπως είναι η μετανάστευση και η διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ένωσης αλλά και να κατοχυρώσει νομικά την υπεράσπιση και ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Το ερώτημα, λοιπόν, που πλανάται στο ευρωπαϊκό στερέωμα μετά το ιρλανδικό "όχι" είναι: και τώρα τι; Πρώτον, μια επαναδιαπραγμάτευση της Συνθήκης από τους 27 ευρωπαίους ηγέτες θα αποτελούσε μια εύθραυστη διαδικασία που θα διατάρασσε τις μέχρι τώρα ισορροπίες. Δεύτερον, η προσθήκη ενός πρωτοκόλλου, στην εν λόγω Συνθήκη, με όλες τις ενστάσεις των Ιρλανδών και πιθανώς με εξαιρέσεις σε συγκεκριμένους τομείς και η προκήρυξη ενός δεύτερου δημοψηφίσματος πάνω στο νέο κείμενο εκτός του ότι θα αποτελούσε μια χρονοβόρα διαδικασία θα ακύρωνε και την έννοια της δημοκρατικότητας του θεσμού του δημοψηφίσματος. Τρίτον, η οριστική ματαίωση της διαδικασίας επικύρωσης της Συνθήκης θα έβαζε ταφόπλακα στη σημαντική προσπάθεια αναθεώρησης της φυσιογνωμίας της Ένωσης τα τελευταία έτη και θα κατακερμάτιζε το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Τέλος, μια πιθανή αποχώρηση της Ιρλανδίας από την Ένωση θα αποτελούσε ακραία λύση για μια χώρα που έχει προσφέρει και έχει κερδίσει τόσα πολλά από την ΕΕ. Ότι και να συμβεί το σίγουρο είναι ότι θα οδηγήσει στην διατάραξη της ισορροπίας που είχε επιτευχθεί με τόσο κόπο και έπειτα από σκληρές διαβουλεύσεις, διαπραγματεύσεις και πολιτικούς συμβιβασμούς, ιδιαίτερα στο σύγχρονο διεθνοποιημένο περιβάλλον που γεννάει ανασφάλειες αλλά και ευκαιρίες.