|
09.04.14 |
Επιχειρηματικότητα, Ανταγωνιστικότητα και Καινοτομία: Νέες Προτεραιότητες για τη Νέα Οικονομία
Ομιλία Μ. Σχοινά στα πλαίσια της εκδήλωσης "Επιμελώς Επιχειρείν 2014" της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος, Αθήνα 9 Απριλίου
Οι τρεις ενότητες που θα μας απασχολήσουν σήμερα αποτελούν κεντρικά στοιχεία της νέας ελληνικής οικονομίας έτσι όπως αυτή αναδύεται μετά από τη τετραετή περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής. Η επιχειρηματικότητα γιατί η μετεξέλιξη του κράτους και του Δημοσίου από εργοδότη και προστατευμένο επιχειρηματία σε πάροχο υπηρεσιών αλλάζει τα κοινωνικά πρότυπα, αποενοχοποιεί σταδιακά την έννοια του κέρδους και στρέφει για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες τους νέους στην επιχειρηματική δράση. Η ανταγωνιστικότητα γιατί με την σύνδεση των συντελεστών οικονομικής δραστηριότητας με τη παραγωγικότητα, ανατρέπεται η λάθος στόχευση του παρελθόντος που ήθελε μόνο τη μισθολογική σύγκλιση με την ΕΕ ως εθνικό στόχο, κι έτσι η χώρα ανακτά επιτέλους τη χαμένη της ανταγωνιστικότητα. Και φυσικά η καινοτομία και η εξωστρέφεια που αποτελούν πολύτιμη διέξοδο για έναν από τους πιο δημιουργικούς και καλά καταρτισμένους λαούς της Ευρώπης, που όμως δεν μπορεί να βασίζεται σε μεγάλης κλίμακας βιομηχανία ούτε σε απεριόριστους φυσικούς πόρους.
Η νέα ελληνική οικονομία απαιτεί και μια νέα διατύπωση των διαρθρωτικών προτεραιοτήτων σε αυτούς τους τρεις τομείς αιχμής. Μ´ άλλα λόγια πρέπει να δούμε με νέα ματιά τα παλιά - και εν πολλοίς γνωστά - μας προβλήματα. Η ώρα γι αυτή τη στρατηγική αναδιάταξη είναι τώρα.
Ας ξεκινήσουμε με κάποιες αφετηριακές σκέψεις για το τι πρέπει τώρα να
γίνει διαφορετικά και για το πως η ΕΕ μπορεί να στηρίξει αυτή τη
προσπάθεια :
Πρώτον, να ολοκληρώσουμε τη μετάβαση από τη στήριξη σε
κατεστημένα δίκτυα, ομάδες και συμφέροντα σε ιδέες και σχέδια. Να
στηρίξουμε πραγματικές καινοτομικές ιδέες, όχι αδρανείς και εικαζόμενες.
Τα παραδείγματα τέτοιων βολικών προσεγγίσεων του παρελθόντος είναι
πολλά και γνωστά, αλλά δεν έχουν πια θέση στη χώρα με την υψηλότερη
ανεργία στην Ευρώπη. Η έκρηξη των start ups δείχνει ξεκάθαρα τον δρόμο
των ιδεών και των σχεδίων που θα πρέπει να μας ενδιαφέρουν: αυτές οι
συμπράξεις ήταν μόλις 16 με χρηματοδότηση 500.000€ το 2010, ενώ έφθασαν
τις 130 με χρηματοδότηση 42 εκατομμύρια€ το 2013. Τα σχόλια περιττεύουν.
Δεύτερον, να βελτιώσουμε το ρυθμιστικό περιβάλλον στη χώρα. Money
is not all. Πέρα από στήριξη με πόρους, η οικονομία χρειάζεται στήριξη
με απλό και σαφές κανονιστικό πλαίσιο. Απελευθέρωση των απαρχαιωμένων
περιορισμών στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών. Δεν νοείται να
μειώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις και να αυξάνουν οι τιμές.
Κατάργηση του διοικητικού φόρτου και των δαιδαλωδών συστημάτων
αδειοδότησης που μπορεί να προσθέσουν μέχρι και 1,7% στο ΑΕΠ της χώρας.
Επένδυση στις δεξιότητες που χάθηκαν στο βωμό του εύκολου δανεικού
χρήματος που τις κατέστησε αχρείαστες. Άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων και
ρυθμιστικών στεγανών. Συνεχή και αδυσώπητη μάχη κατά της διαφθοράς και
της απάτης που κατασπαταλά πολύτιμους πόρους.
Απλοποίηση και επιτάχυνση της δικαιοσύνης. Πάγιο φορολογικό σύστημα και ενίσχυση της φορολογικής συνείδησης.
Τρίτον,
να δούμε επειγόντως το θέμα της χρηματοδότησης των ΜΜΕ και της
ρευστότητας γενικότερα. Not all money is the same. Η προϊούσα άρση των
αβεβαιοτήτων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα αποτελεί την αναγκαία αλλά
όχι ικανή προϋπόθεση για τη ρευστότητα. Πέρα από τα παραδοσιακά εργαλεία
όπως τα ξέρουμε, πρέπει να κινηθούμε και με νέα καινοτόμα χρηματοδοτικά
μέσα. Το πιο εμβληματικό από αυτά είναι το Δημόσιο Επενδυτικό Ταμείο
(ΙfG) που θα μοχλεύει δημόσιους με ιδιωτικούς πόρους και θα τους
επενδύει αποκλειστικά και μόνο σε ελληνικές ΜΜΕ και υποδομές, η
υλοποίηση του οποίου είναι ante portas. Οι διαδικασίες για το νέο ΕΣΠΑ
έχουν ήδη ξεκινήσει και το ΕΠΑΕΚ που αφορά την ανταγωνιστικότητα, την
επιχειρηματικότητα και τη καινοτομία θα φέρει 4 δις τα επόμενα 7 χρόνια
σε 9 τομείς αιχμής στη καρδιά της ελληνικής οικονομίας. Μετά τα περίπου 2
δις που απορρόφησε η Ελλάδα από το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο, νέες
προοπτικές ανοίγονται από το Horizon 2020 για την Έρευνα και τη
Τεχνολογία.
Τί άλλο πρέπει να δούμε στα πλαίσια της επανεκκίνησης
της πραγματικής οικονομίας; Η νέα ματιά στα παλιά μας προβλήματα θα
πρέπει επίσης να συμπεριλάβει και μια σειρά από πρόσθετες στοχεύσεις :
1.
Να φροντίσουμε όχι μόνο όσους είναι ήδη στην αγορά, αλλά και όσους
φιλοδοξούν να περάσουν το κατώφλι της ανεργίας ως επιχειρηματίες,
αυτοαπασχολούμενοι και εργαζόμενοι. Λογικές beati possidentes δεν είναι
συμβατές με την νέα ανοικτή οικονομία.
2. Να αποφασίσουμε πως θα διαρθρωθεί η αναπτυξιακή λογική μεταξύ περιφερειακών και εθνικών επιχειρησιακών προγραμμάτων.
3.
Να δούμε τη διασύνδεση των διαρθρωτικών ταμείων με τις κλαδικές
πολιτικές της ΕΕ (ενέργεια, μεταφορές, γεωργία κλπ) αλλά και με τις
επιταγές της κοινοτικής νομοθεσίας για τις δημόσιες προμήθειες και τις
κρατικές ενισχύσεις.
4. Να αποφύγουμε το πειρασμό των εύκολων λύσεων
(πχ επιδοτήσεις, χρηματοδότηση PhD) και να επικεντρωθούμε στην επίτευξη
νέων αλλά σύνθετων στόχων (πχ επιχειρηματικό ρίσκο, έξυπνη
εξειδίκευση/smart specialisation).
Η Ελλάδα αλλάζει και μάλιστα με
ταχείς ρυθμούς. Τα πρόδρομα στοιχεία της οικονομικής επανεκκίνησης είναι
πια εμφανή: Οι τελευταίες χειμερινές προβλέψεις της ΕΕ αναγγέλλουν την
επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη μετά από μακροχρόνια ύφεση. Η πρόσφατη
Έκθεση της Ομάδας Δράσης δείχνει ότι η Ελλάδα βαδίζει σταθερά το δρόμο
των διαρθρωτικών αλλαγών. Η απορροφητικότητα των κοινοτικών πόρων πέρασε
από τη 18η στη 3η θέση μεταξύ των εταίρων.. Όλα αυτά αποτελούν ψηφίδες
μιας νέας ελπιδοφόρας προοπτικής.
Σε λίγες εβδομάδες, τη 5η
Μαΐου, η Ελλάδα θα παρουσιάσει στους εταίρους της το δικό της συνολικό
υπόδειγμα ανάπτυξης. Πολλά από τα θέματα που συζητάμε σήμερα σίγουρα θα
βρουν τη θέση τους σε αυτό το σημαντικό κείμενο, τόσο σε επίπεδο
εργαλείων όσο και σε εκείνο των επιταχυντών ανάπτυξης (growth boosters)
όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, οι αγροδιατροφικές δραστηριότητες, οι
έξυπνες υποδομές και η θαλάσσια ανάπτυξη. Πολλή και σημαντική προεργασία
έχει προηγηθεί με σχετικές μελέτες - με τη στήριξη της Κομισιόν - και η
σημερινή εκδήλωση με τη παρουσία τόσων Υπουργών αποτελεί άλλη μια
καίρια συνεισφορά σ´ αυτή τη διαδικασία. Υπάρχει όμως μια τελευταία
κρίσιμη παράμετρος που έχει τη σημασία της: η νέα συνολική εθνική
στρατηγική ανάπτυξης θα πρέπει όχι απλώς να γραφεί, αλλά να
οικειοποιηθεί και να υλοποιηθεί από ελληνικά χέρια. Είναι ώρα για μια
πιο ιδιοκτησιακή προσέγγιση της ανάπτυξης που θα προκύψει ως συλλογική
εθνική επιδίωξη, όχι ως συνισταμένη εξωγενών υποχρεώσεων και
εξαναγκασμών.
Σας ευχαριστώ για τη προσοχή σας.
 |
